Apabila usahawan Malaysia mula menjual barangan di Shopee dan Lazada sedekad lalu, ramai menganggap ia sebagai talian hayat digital mereka. E-dagang memudahkan mereka menjangkau pelanggan di luar kawasan tempatan. Namun kini, apabila persaingan semakin sengit dan turun naik mata wang memberi tekanan, semakin banyak perniagaan kecil mula meneroka perdagangan dalam talian bagi menstabilkan operasi, mempelbagaikan sumber pendapatan, dan mengoptimumkan penggunaan modal.
Pertumbuhan E-Dagang Mula Mencapai Hadnya
Perusahaan kecil dan sederhana (PKS) kekal sebagai tulang belakang ekonomi Malaysia. Menurut SME Corp Malaysia, ia merangkumi kira-kira 97 peratus daripada semua perniagaan berdaftar dan menyumbang sekitar 38 peratus kepada KDNK negara.
E-dagang membantu banyak perniagaan ini bertahan semasa pandemik dan menarik pelanggan baharu, namun pertumbuhan itu datang bersama cabaran baharu. Yuran platform, kos logistik yang meningkat, dan persaingan pengiklanan dalam talian yang sengit telah menghakis margin keuntungan sedikit demi sedikit.
Kelemahan ringgit turut menambah tekanan. Nilai mata wang Malaysia tidak menentu berbanding dolar AS, menyebabkan walaupun sedikit turun naik boleh meningkatkan kos import bagi PKS yang bergantung pada pembekal luar negara.
Bagi melindungi pendapatan, sesetengah perniagaan mula meneroka alat kewangan yang melangkaui aktiviti jualan semata-mata. Mereka kini menggunakan perdagangan dalam talian untuk menstabilkan aliran tunai dan melindungi pendedahan mata wang asing.
Dari Kedai Fizikal ke Platform Dagangan
Celikan digital memudahkan peralihan ini. Ramai pemilik PKS sudah biasa menjejak metrik, mengurus pembayaran dalam talian dan menganalisis papan pemuka data. Maka, beralih kepada aplikasi dagangan bukanlah satu langkah besar.
Trend ini paling ketara dalam kalangan PKS yang terlibat dalam perdagangan rentas sempadan, di mana turun naik kadar pertukaran mata wang boleh menentukan untung atau rugi.
Ekosistem kewangan Malaysia turut berkembang. Platform dagangan dalam talian kini menawarkan akses mudah ke pasaran tempatan dan antarabangsa dengan modal permulaan yang rendah. PKS mula melihat pasaran kewangan sebagai lanjutan daripada pengurusan perniagaan. Mereka menggunakan alat seperti MetaTrader 5 untuk melindungi margin, mempelbagaikan risiko, dan memanfaatkan lebihan tunai dengan lebih baik.
Perlindungan Nilai dan Pelaburan Semula Keuntungan
Strategi setiap perniagaan berbeza, tetapi matlamat utamanya tetap sama — mengurus ketidaktentuan dan meningkatkan keanjalan kewangan.
Sesetengah pengimport mencuba kontrak hadapan mata wang atau dana dagangan bursa (ETF) yang menjejak nilai mata wang asing. Sementara itu, pengeksport menggunakan akaun berbilang mata wang atau alat lindung nilai jangka pendek bagi menetapkan kadar pertukaran sebelum penghantaran dibuat.
Ada juga yang menumpukan kepada pelaburan semula keuntungan, memperuntukkan sebahagian kecil keuntungan suku tahunan kepada aset terpelbagai seperti unit amanah, bon kerajaan, atau dana ekuiti berisiko rendah.
Sokongan Kerajaan dan Dorongan Kewangan Digital
Kerajaan Malaysia melihat perubahan ini sebagai sebahagian daripada pelan jangka panjang. Pada tahun 2025, Perbadanan Pembangunan Perdagangan Luar Malaysia (MATRADE) melancarkan platform MADANI Digital Trade (MDT). Inisiatif ini membantu PKS berhubung dengan pembeli global sambil menawarkan kemudahan pembiayaan, pengurusan risiko, dan akses pasaran. Menurut Business Today Malaysia, lebih 4,000 syarikat tempatan telah berdaftar dalam tempoh enam bulan pertama pelancarannya.
Belanjawan 2025 turut memperluas insentif pendigitalan termasuk geran bagi penerapan fintech dan akses lebih mudah ke LEAP Market, platform penyenaraian Bursa Malaysia untuk syarikat kecil dan sederhana yang mencari pembiayaan awam.
Semua inisiatif ini seiring dengan Pelan Induk Perindustrian Baharu 2030 (NIMP 2030) yang menekankan perdagangan digital, keterangkuman kewangan, dan pembiayaan alternatif bagi mengurangkan kebergantungan PKS terhadap pinjaman bank.
Risiko di Sebalik Trend
Ahli ekonomi mengingatkan bahawa walaupun perdagangan dalam talian boleh mengukuhkan PKS, pemilik perniagaan harus mendekatinya dengan berhati-hati.
Pempelbagaian kewangan sememangnya sihat, tetapi apabila pemilik perniagaan kecil menyamakan spekulasi pasaran dengan lindung nilai, kerugian boleh berlaku dengan pantas.
Perdagangan perlu dilihat sebagai sebahagian daripada pengurusan tunai, bukan pengganti perniagaan utama. Matlamatnya ialah kestabilan.
Suruhanjaya Sekuriti Malaysia (SC) berkongsi pandangan yang sama, menggesa pedagang runcit menggunakan platform yang dikawal selia dan menyertai program seperti InvestSmart, yang mempromosikan pelaburan bertanggungjawab serta kesedaran terhadap penipuan.
Kesan Ekonomi Yang Lebih Luas
Kebangkitan PKS yang lebih aktif dalam kewangan boleh mengubah landskap pasaran Malaysia dari masa ke masa. Jika sebahagian kecil keuntungan perniagaan disalurkan ke ekuiti, bon, atau ETF tempatan, pasaran modal negara akan menjadi lebih mendalam.
Ini juga boleh memperkukuh daya tahan ekonomi. PKS yang mempelbagaikan rizab tunai melalui instrumen kewangan cenderung lebih bersedia menghadapi inflasi, gangguan rantaian bekalan, atau perubahan mendadak dalam permintaan.
Pelan Tindakan InvestMalaysia 2024–2028 menyebut konsep ini sebagai “meluaskan asas modal PKS,” dengan tujuan meningkatkan penyertaan kewangan bagi menutup jurang pembiayaan dan mempercepat produktiviti jangka panjang.
Ekonomi PKS yang Lebih Bijak dan Fleksibel
Ekosistem perniagaan kecil Malaysia sedang berubah. Apa yang bermula sebagai gelombang e-dagang kini berkembang menjadi transformasi digital yang menggabungkan keusahawanan dan strategi kewangan.
Namun, perdagangan dalam talian bukan jalan pintas kepada keuntungan — ia adalah cara untuk menavigasi dunia yang lebih kompleks, di mana risiko mata wang, inflasi, dan persaingan wujud serentak.
PKS Malaysia telah membina kejayaan e-dagang negara. Evolusi seterusnya mungkin akan membina daya tahan kewangan negara pula.